Bir ulusu uyandırmak – asırlar boyunca kutsal bir görev

Günümüz yüksek teknolojiler ve yapay zeka çağında, bu kişiler bizi değerlere, bilgiye ve özgürlüğün eğitim ve maneviyattan başladığı fikrine geri döndürüyorlar.

“Aydınlatan” kişi başkalarını cehaletin karanlığından çıkaran kişidir. Aydınlatanlar, yazarlar, öğretmenler, edebiyatçılar, din adamları, devrimciler ve aydınlardır, yani sözleri ve örnekleriyle Bulgar şuurunun kıvılcımını ateşleyen, aidiyet, dil ve soy duygusunu uyandıran kişilerdir.

Bu bayramın başlangıcı 1909 yılında Plovdiv'de konuldu, 1922 yılında ise Halk Meclisi onu “tüm fahri Bulgarların” resmi günü ilan etti. Bu fikir, eğitim bakanı Stoyan Omarchevski ve Aleksandır Stamboliyski hükümetinden geldi. 1 Kasım gününün seçilmesi tesadüfi değildir- 1 Kasım ayrıca halkı aydınlatanların öncülerden biri olan Aziz İvan Rilski'nin günündür. Aziz İvan Rilski, hayatını inanca, iyiliğe ve halkın manevi güçlenmesine adamış bir keşişti.

Zamanla, “İstoriya Slavyanobılgarska” (Slav-Bulgar Tarihi)’nın yazan Paisiy Hilendarski, ilk yeni Bulgarca basılı kitabın yazarı- Sofroniy Vrachanski,  Özgürlük Havarisi Vasil Levski ve devrimci şair Hristo Botev, yeni eğitimin kurucuları Petar Beron ve Vasil Aprilov –v e daha birçokları azizin örneğini takip etti. Bu parlak kişiler, her biri kendine özgü bir şekilde – kalemle, inançla veya silahla – yurttaşlarımızı “aydınlattı”. Böylece, aydınlar, kültür ve bilgiyle modern Bulgaristan'ın temellerini attılar ve yurttaşlara özgüven ve vatan sevgisi aşıladılar.

Halkı Aydınlatanlar Günü, Bulgaristan'ın en sevilen bayramlarından biridir. Okullarda çocuklar şiir okur ve manevi atalarının portreleri önünde mum yakarlar, zira gerçek özgürlük bilgiyle başlar ve aydınlatanlar sadece geçmişte kalmazlar – onlar, başkalarının zihinlerini ve kalplerini aydınlatan herkesin içinde yaşarlar.