İktidar üçgeninde yaşanan gerginlik üzerine 2026 Bütçesi askıya alındı

2026 yılına ilişkin Devlet Bütçesi’nin Halk Meclisi’nde ikinci ve son okumada görüşülmeye başlanmasına dakikalar kala Parlamento’da en büyük güç olan GERB-SDS lideri Boyko Borisov, prosedürü askıya alarak yasa tasarısını yeniden düzenlenmek üzere iade ederken “Üçlü İşbirliği Kurulu ile diyalog yenileninceye kadar ve önümüzdeki yıllarda ülkenin nasıl yönetileceğine dair herkes arasında anlaşma sağlanıncaya kadar eski bütçe ile çalışılacak” sözlerini kullandı.

Öte yandan Başbakan Rosen Jelyazkov, hükümetin daha bu hafta sendikalar ve işverenlerle diyaloğu yenilemeye çalışacağını belirterek “İş sektörünün ve toplumun büyük bölümünü tatmin edecek olan makroekonomik bütçe göstergelerini sağlamaya gayret göstereceğiz” sözlerini kullandı ve Aralık ayında hükümete olan beklentilere cevap vermek veya bütçe taslağının kusuru olarak öne sürülen problemleri izah etmek için, sonuç itibari ile iktidarın siyasi yelpaze yapısına uygun ve dengeli olan bütçeyi hazırlamak için yeterince zaman olduğunu öne sürdü.

Epey sıkı olan bütçe düğümünün Parlamento’da çözülmesi olayı, toplumda ciddi memnuniyetsizliğin duyulduğu, analistlerin mali çerçevenin parametrelerine ciddi eleştiriler yönelttiği ve işveren örgütleri ile sendikalarla yapılan “üçlü müzakerelerin” suya düştüğü bir ortamda yaşandı.

Bundan önce 26 Kasım günü  binlerce vatandaş, ülkenin yönetimi ile ilgili memnuniyetsizliğini gösterdiler. Halk Meclisi etrafında canlı zincir oluşturuldu, Parlamento’dan çıkan milletvekilleri yuhalandı, Halk Meclisi, Bakanlar Kurulu ve Cumhurbaşkanlığı arasında yer alan ve “iktidar üçgeni” olarak bilinen alanda protesto gösterisi düzenlendi.

Zıtlaşma ve gerginliğin tırmanması

Her ne kadar ilk başta barışçıl protesto çağrısı yapılsa da toplanan çoğunlukta gerginlik oluştu. Göstericiler, polis görevlilerine şişe ve maytap fırlattı, polis tarafından yapılan açıklamada, polise ait mikrobüsün devrilmeye çalışıldığını, sokakların ablukaya alındığı ve Parlamento’ya erişim imkanının engellendiği belirtildi. Üç polis görevlisi ve üç protestocu yaralandı.

Muhalefet tarafından bütçenin geri çekilmesi çağrısı yapıldı. “Demokratik Bulgaristan” eşbaşkanlarından Atanas Atanasov, özellikle Avro’ya geçişin eşiğinde oluşan toplumsal gerginlikten dolayı bütçe tasarısının hükümet tarafından çekilip gözden geçirilmesinde ısrar etti.

Siyasi tepkiler – argüman ve çağrılar

Medya mensuplarına konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı İliyana Yotova, vatandaşların tepkilerini yorumlarken, “Bu protestoyu gerçekten destekliyorum, çünkü diyalog olsaydı muhtemelen bütçe çok daha iyi olacaktı,” sözlerini kullandı ve taslağın “tek mümkün bütçe” olduğuna inanmadığını belirtti. Yotova’ya göre, daha önce hiçbir bütçe, iktidarın sadece muhalefete karşı değil, aynı zamanda iş çevrelerine, sosyal ortaklara, sendikalara ve sivil topluma karşı bu kadar diyalogtan yoksun ve kibirli bir tavırla kabul edilmemişti.

Protesto, muhalif koalisyon “PP–DB” tarafından organize edilse de, diğer parlamento oluşumları, işveren örgütleri, iş dünyası ve vatandaşların da desteğini aldı. 2026 yılı bütçe taslağına karşı çıkma nedeni olarak sosyal güvenlik primlerindeki artış ve temettü vergisi gösterildi. Ancak, daha geniş bakış açısı ile bakıldığında, toplumdaki tepkinin sadece bütçedeki belirli rakamlarla ilgili olmadığı, aslında 2026 yılı başından itibaren avronun tedavüle girmesi ile sosyal adalet, ekonomik istikrar ve kararların şeffaflığı konusunda endişeler taşıyan, daha geniş bir siyasi dinamiğin parçası olarak değerlendirilebileceği ortaya çıkmakta.

Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR’ye konuşan siyaset bilimci Hristo Panchugov, "Protesto, bu muhalefetin kullanabileceği tek araç kaldı ve her fırsatta kullanılacak," yorumunu yaptı.

Editör: Elena Karkalanova
Çeviri: Tanya Blagova